Materi Parikan
PARIKAN
Parikan yaiku unen-unen sing dumadi saka, rong gatra (larik) utawa patang gatra. Menawa dumadi saka rong gatra, gatra sepisan iku awujud purwaka, gatra kaping pindho awujud isi (maksude). Manawa, dumadi saka patang gatra, gatra kapisanlan kapindho awujud purwaka, gatra kaping telu lan gatra kaping papat awujud isine. Parikan dalam bahasa Indonesia disebut pantun.
paugeran parikan ana 4 (papat) yaiku;
cacahe wanda kapisan kudu padha karo ukara kapindho. Jumlah suku kata pertama harus sama jumlahnya dengan yang kedua.
Parikan kang kedadeyan saka rong larik, ukara kapisan minangka purwaka, dene ukara kapindho minangka isi. Parikan yang terbuat dari dua baris, kalimat pertama sebagai purwaka dan yang kalimat kedua sebagai isi.
Parikan kang kedadeyan saka patang larik, ukara kasiji lan kaloro minangka purwaka, dene ukara katelu lan kapapat minangka isi. Sedangkan parikan yang terdiri dari 4 (empat) baris, kalimat pertama dan kedua sebagai purwaka, sedangkan baris ketiga dan keempat merupakan isi.
Tibaning swara kapisan kudu padha karo tibaning swara ukara kapindho. Dene yen kedadeyan saka patang larik, ukara sepisan tibaning swara kudu padha karo ukara katelu. Lan ukara kapindho tibaning swara kudu padha karo ukara kapapat. Jatuhnya akhir suara pertama harus sama dengan jatuhnya suara yang kedua. Adapun bila merupakan empat baris parikan maka jatuh akhir suara pertama harus sama dengan baris ketiga, dan baris kedua harus sama jatuhnya suara dengan baris yang keempat.
TULADHA PARIKAN
Parikan (4 wanda + 4 wanda) x 2
Pitik blorok, ngendhog siji
Jare kapok, malah ndadi
Artine
Ayam blorok, bertelur satu
Katanya kapok malah semakin menjadi jadi
Wajik klethik, gula jawa
Luwih becik, sik prasaja
Wajik klethik gula jawa
Lebih baik yang sederhana
Nyangking ember, kiwa tengen
Lungguh jejer, tamba kangen
Membawa ember kiri kanan
Duduk sejajar obat kangen
Parikan (4 wanda + 6 wanda) x 2
Manuk emprit, menclok godhong tebu
Dadi murid, sing sregep sinau
Burung emprit hingap di daun tebu
Menjadi siswa yang rajin belajar
Bisa nggender ora bisa ndemung
Bisa jejer ora bisa nembung
Bisa bermain gender tidak bisa bermain demung
Bisa jejer tapi tidak bisa melamar
Parikan (3 wanda + 5 wanda) x2
Sirahe, diangguk-angguk
Senenge, yen wis kepethuk
Kepalanya diangguk-anggukan
Senangnya apabila sudah bersua
Ukara tuladha parikan (4 wanda + 8 wanda) x2
Klapa sawit, wite dhuwur wohe alit
Isih murid aja seneng keceh dhuwit
Kelapa sawit, pohonnya tinggi buahnya kecil
Masih siswa jangan suka pegang uang banyak
Tawon madu, ngisep sari kembang jambu
Aja nesu, yen dituduhna luputmu
Tawon madu menghisap sari bunga jambu
Jangan marah jika ditunjukkan kesalahanmu
Parikan 8 wanda + 8 wanda x 2
Jangan kacang winor kara, kaduk uyah kurang gula
Piwelingku mring pra siswa, aja wedi ing rekasa
Sayur kacang winor kara, banyak garam kurang gula
Pesanku kepada para murid, janganlah takut dalam susah
Kayu urip ora ngepang, ijo-ijo godhong jati
Uwong urip ora gampang, mula padha ngati-ati
Kayu hidup tidak bercabang, hijau – hijau daun jati
Orang hidup tidak mudah, makanya untuk berhati-hati.
GLADHEN PARIKAN
ngisor iki lanjutna isi parikan!
1.jangan kacang jangan gori
..................................................................................
2.mlaku-mlaku maring Semarang
oleh-olehe iwak bandheng
..................................................................................
3...............................................................................
muga-muga lulus, dadi wong sukses
4.ana gula, ana semut
..................................................................................
5.manuk emprit, mabur ing pawon
.................................................................................
6..............................................................................
aku seneng kowe
nanging kowe karo deweke
7. ijo godong
abang getih
................................................................................
8.............................................................................
dadi murid kudu sregep
9. kutha Brebes, endog asin
................................................................................
10...........................................................................
bisa nyawang ora bisa nyanding
Komentar
Posting Komentar